ห้องที่ ๑๖๘ : หลวงรัฐยาธิบาลบัญชา


           ถึงไศลพระให้หยุด โยธา พร้อมเฮย
เสด็จสถิตยเงื้อมผา ผ่องแผ้ว
สุครีพกระบินท์มา หมอบกลาด
เก็บพฤกษ์ผลถวายแล้ว ตักน้ำสรงเสวย
           ลับรวิศศิเรื้อง รังษี
ธนิทร์จิตร์ทวี เทวศลห้อย
ถึงองค์พระลักษมี เสมอชีพ
ไยจะทราบว่าเรียมสร้อย โศกเอื้อเฟื้อสมร
           จวนรุ่งรางขอบฟ้า ภออรุณ
เสนาะศัปท์คณาสกุณ ไก่ก้อง
ชวนพระลักษ์ณ์กระบี่ขุน หนึ่งไพร่ พร้อมนา
พลันบทจรจ้อง จวบชั้นเชิงคิรี
           แสดงวายุภักษเจ้า กรุงวิเชียร
กายนกอินทรีเศียร แทตยไท้
บาทดุจครุธปีกเขียน ขนรยับ
แม่นกพ่อยักษได้ อยู่เวิ้งจักรวาฬ
           พลยักษพลนกนั้น นับแสน
คิดรบจบเมืองแมน มหิทธิ์ร้าย
ขุนมารใคร่เที่ยวแดน หิมวาศ
ทรงเครื่องขับพลย้าย เหาะข้ามทะเลหลวง
           บหึงถึงโขดเงื้อม ขุนเขา หยุดเอย
เหนมนุษยลิงเนา ร่มไม้
คาดจิตรคิดจักเอา เปนภัก ษานา
เล็บเฉี่ยวรามลักษณ์ได้ เหาะพ้นพานริน
           เหล่าลิงเหาะติดเต้า กุมภัณฑ์
โจมจับรับรพกัน กึกก้อง
ฉุดหางปีกพันลวัน อุตลุด
ยักษ์หนึ่งลิงหลายจ้อง จับกลุ้มรุมโรม
          สุครีพฉวยบาทซ้าย อสุรา
วายุบุตร์ฉุดบาทขวา เย่อยื้อ
ชิงได้ลักษณ์รามา สองแบก ไว้พ่อ
วายุภักษ์ดุดื้อ ต่อต้านทหารลิง
           สิบแปดมงกุฎล้วน ตัวขยัน
ต่างถีบต่างแทงฟัน ต่างล้อม
ขุนแทตยแผดเสียงพลัน เรียกไพร่ พลนา
เร็วพ่อเร็วเร่งอ้อม โอบสู้หมู่กระบินทร
           มารพลกล่นเกลื่อนกลุ้ม กลางโพยม
ต่างโกรธกระโดดโถม รบร้า
กระบี่บุกรุกโรม รอฤทธิ์ ราพฤๅ
พลยักษยุทธพลาดถ้า ชีพม้วยหมดกอง
           วายุภักษยลยักษกลิ้ง กลาดสมร
กวัดแกว่งกระบองรอน กระบี่ล้ม
สิบแปดมกุฎจร จับบาท ปีกแฮ
ตีถูกมารซุบก้ม สับแก้มเศียรกาย
           ยักษเดียวเขี้ยวขับสู้ ศึกลิง
เจ็บปวดยิ่งยวดจริง จิตรร้อน
สองปีกปัดป้องชิง ช่วงออก ห่างเฮย
บินรีบเร็วหลบส้อน ซุ่มเข้าเมฆิน
           ปวงกระบี่เหาะแยกย้าย กันหา ยักษเฮย
องคตนิลพัทสา มารถแกล้ว
แทงฟันอสุรา ลาญชีพ
วายุบุตรแบกลักษณแล้ว สุครีพนั้นนรายน์
           ถึงเฃาประทับไท้ ทั้งสอง องค์เอย
ธประพาศแก่พลผอง เพราะพริ้ง
คำพิเภกเราตรอง เหนถูก แท้นา
เหม็นกลิ่นศพมารกลิ้ง ตรัสแล้วยาตรพล
          เดินทางดงเถื่อนถ้ำ แถวพนัศ
ชมส่ำคณาสัตว์ ซับซ้อน
พระหวนจิตรประหวัด ถึงเอก อรเอย
ชลเนตรคลอเนตรร้อน รักษล้ำดำเนิน
           ตรีวารผ่านโขดเข้า สวนขวัญ
บูเรศลิงฃรขันธ์ เฃตรใกล้
ยลสระโบกขรณีอัน ชลเปี่ยม ขอบนา
เสด็จสู่สนานให้ เหือดร้อนเย็นเกษม
           หอมหวนอวนกลิ่นสร้อย เสาวคนธ์
ถวิลสวาศวิมล มิ่งท้าว
พระลักษณเด็ดฝักอุบล ทูลเกษ ถวายเฮย
บงกชปวงอะคร้าว เบิกแย้มแซมศรี
           เหล่าลิงลงเล่นน้ำ เหลือคนอง
ดำโลดโดดลำพอง เดชล้ำ
ธสรงเสร็จทั้งสอง เสด็จจาก สระนา
เหนรุกข์รังสูงง้ำ รงับร้อนแรมพหล
           นนทกาลกับไพร่ห้า พันตน
ซึ่งพิทักษสระอุบล บัดรู้
ว่ามนุษยลิงพล มาหมิ่น มารนอ
เรียกไพร่เร็วพลันสู้ สอึกอ้อมล้อมลิง
           ยักษถามยามโกรธแท้ ทันใด
เหวยมนุษยมาแต่ไหน บอกบ้าง
อาจองทนงใจ เล่นสระ สวนนา
จักมลายชีพล้าง เลี่ยนทั้งลิงเลว
           ทรงศรสดับถ้อย อสูรถาม
บอกชื่อคือพระราม ฤทธิ์แกล้ว
เองช่างพูดหยาบหยาม จักขู่ ใครเฮย
ชีวิตรมึงไม่แคล้ว คลาศพ้นลิงผลาญ
          นนทกาลขับไพร่เข้า ตลุมบร
พลกระบี่ตีตัดตอน ตอบแก้
ฉวยฉุดฉีกขากร ยักษวอด ยับเฮย
เหลือแต่นนทกาลแต้ วิ่งเข้าเวียงไว
           ทูลอุณาราชถ้วน ทุกประการ
สองมนุษยกับลิงหาญ ฮึกห้าว
เหยียบสวนฆ่าพลมาร หมดหมวดข้านา
จู่ลู่ดูถูกท้าว ดั่งถ้อยทูลเสนอ
           ฟังจบขบเขี้ยวเผ่น แผดโท โสแฮ
ลิงมนุษยมาตั้งโต ข่มได้
เรานี้ก็อิศโร ฦๅตลอด โลกยเอย
พลันสั่งอำหมาตยให้ จัดพร้อมพลมาร
           นนทยักษรับสั่งแล้ว จรลี
เกณฑ์ทัพทำบาญชี ชื่อพร้อม
หลายเพศแผกกันมี มาอเนก
เปนขนัดคอยน้อม ธเรศเจ้าจอมเวียง
           อุณาราชเข้าที่ สรงชล
โชลมลูบเสาวคนธ์ รศฟุ้ง
ทรงเครื่องยุทธโสภณ มงกุฎ เก็จเฮย
ยลรยับรัตนรุ้ง หัดถคว้าขรรค์ศร
           รีบจรทรงรถแก้ว แกมสุวรรณ์
เทียมคชสีห์อัน อวบอ้วน
สารถีแกว่งคทาผัน ภักตร์เพ่ง พลพ่อ
พัดโบกบังสูริยล้วน มยุรชั้นกันชิง
           นฤนาทพิณพาทยฆ้อง กลองประโคมแฮ
ด่วนทัพโดยระยะ มารคเต้า
เสียงโห่เสทือนพะ สุธาภาคย์
ล้วนแต่เริงฤทธิเร้า มุ่งหน้าอุทยาน
จบห้องที่ ๑๖๘

 เนื้อความกล่าวถึงนกวายุภักษ์ พ่อเป็นยักษ์ แม่เป็นนก อาศัยอยู่ที่ริมเวิ้งจักรวาล วายุภักษ์มีกายเป็นนกอินทรี ศีรษะเป็นแทตย์ กรงเล็บเหมือนครุฑและมีขนปีกส่องแสงระยับ วายุภักษ์ปกครองเมืองวิเชียร มียักษ์และนกเป็นบริวาร วันหนึ่ง นกวายุภักษ์บินไปเที่ยวป่าหิมพานต์ พบพระรามและไพร่พล จึงโฉบจับพระรามและพระลักษณ์หมายจะกิน สุครีพ หนุมาน และไพร่พลรีบติดตามไปช่วย เข้ารุมล้อมโจมตีวายุภักษ์จนช่วยพระรามและพระลักษณ์ได้ วายุภักษ์โกรธ เรียกไพร่พลมาต่อสู้แต่ถูกวานรฆ่าตายกลาดเกลื่อน องคตและนิลพัทสังหารวายุภักษ์ได้ สามวันต่อมาพระรามและกองทัพเดินทางมาถึงอุทยานเมืองสิงขร จึงหยุดพักไพร่พลริมสระโบกขรณีใกล้ต้นรังใหญ่ ในบริเวณนั้นมียักษ์นนทกาลและบริวารอีกห้าพันเฝ้าดูแลสระ ครั้นเห็นมนุษย์และวานรลงเล่นน้ำในสระก็โกรธ เกิดต่อสู้กับวานร นนทกาลสู้ไม่ได้หนีกลับเข้าเมือง ไปทูลท้าวอุณาราชว่ามนุษย์และวานรมาเหยียบย่ำดูหมิ่น ท้าวอุณาราชจึงสั่งเตรียมทัพไปต่อสู้

ที่ถูกต้องน่าจะเป็น “ตีถูกมารซุดก้ม”
ที่ถูกต้องน่าจะเป็น “หมดหมวด ข้านา”